İş Yerinde Zorbalık
İş yerinde zorbalık (fiziksel tehditler, sözlü saldırılar veya psikolojik sindirme, ister açık ister gizli olsun) oldukça yaygındır ve birçok çalışanı olumsuz etkiler. Psikolojik güvenliğin iş performansı için ne kadar kritik olduğuna dair güçlü kanıtlar olmasına rağmen, birçok ofis ve sektör hala güçlülerin altlarına veya çevrelerindekilere zorbalık yaptığı bir kültürü tolere etmektedir.
Zorbalığın Yaygınlığı
Zorbalık, okul bahçelerinden şirket yönetim kurullarına kadar her yerde karşımıza çıkar ve bazı insanlar bu taktiklerden asla vazgeçmez. Ne yazık ki, bu yöntemler genellikle en azından bir süre için etkili olur. Zorbalar bir organizasyonda yükseldiğinde, bu durum kültürü zehirler. Zorbaların kendini yüceltme ve kendi çıkarlarına hizmet eden hedefleri, organizasyonun genel performansının önüne geçer ve genellikle felaket sonuçlara yol açar.
Zorbalığın Şirket Kültürüne Etkisi
Üst yönetim, gerçekçi olmayan başarılar talep edip alt kademedeki çalışanlardan eleştiri kabul etmediğinde, zorbalık şirket kültürünü zehirler ve bu durum genellikle büyük başarısızlıklara yol açar. Sessizliği teşvik eden kültürler, çalışanların önemli sorunları dile getirmesini engeller ve bu da ciddi sonuçlar doğurabilir. Gerçekçi olmayan hedefler ve eleştirinin bastırılması, büyük skandallara ve şirketlerin başarısız olmasına neden olabilir. Bu tür dinamikler, her yıl sayısız şirketin benzer şekilde başarısız olmasına yol açmaktadır.
Zorbalık Nedir?
Zorbalık, “bir kişi veya grubun, başka bir kişi veya gruba karşı güç dengesizliği içeren tekrarlayan, kasıtlı zarar verme eylemi” olarak tanımlanır. Bu davranışlar, genellikle ayrıcalık, güç ve egonun tehdit altında olduğu durumlarda ortaya çıkar ve haksız bir avantajı sürdürme çabasıyla zehirli bir davranış karışımına dönüşür.
Zorbaların hedef aldığı kişiler genellikle kafası karışmış ve çaresiz hissederler. Bu durum, zorbaların kafa karışıklığı ve kaostan beslenmesinden kaynaklanır. Hedef kişi, kendi davranışlarını sorgulayabilir, yanlış bir şey yapıp yapmadığını merak edebilir veya hatta kendini suçlayabilir. Bazı insanlar, bu durum karşısında istifa etmeyi tercih eder ki bu da zorbanın amacına hizmet eder. Böyle bir durumda, hedef kişinin özgüveni yıllarca sürebilecek psikolojik yaralar alabilir.
Zorbalar dışarıdan kendinden emin ve güçlü görünebilir, ancak içlerinde genellikle güvensizlikle mücadele ederler. Kendi öz şüpheleri, başkalarının yetkinliğini varlıklarına tehdit olarak görmelerine yol açar ve kendilerini önemli hissetmek için her türlü yola başvururlar.
Zorbalığın Belirtilerini Tanıyın
Müşterilerimle çalışırken zorbalığın iki farklı şekilde ortaya çıktığını fark ettim: Bağıranlar ve Entrikacılar. Bağıranlar, sesli ve öfkeli bir şekilde hareket ederken, entrikacılar sessizce ve gizlice çalışarak itibarı zedelemeye çalışırlar. Entrikacıların başlattığı bu tür iftira kampanyalarının kaynağı genellikle belirgin olmayabilir. Hedef alınan kişi, moral bozukluğu yaşar, küçümsenir ve nihayetinde güçsüz hale gelir ki bu da zorbanın amacına hizmet eder.
Eğer iş yerinde kafanız karışmış veya susturulmuş hissediyorsanız, çabalarınız küçümseniyor veya sürekli eleştiriliyorsa ya da patronunuz gerçekçi olmayan taleplerde bulunuyorsa, zorbalık saldırısının hedefi olabilirsiniz.
Zorbalığa Karşı Hayatta Kalma İpuçları
- Müttefiklerinizi Belirleyin. Zorbalık kafa karıştırıcı ve acı verici olabilir, bu yüzden destek almanız önemlidir. İş dışında, ideal olarak bir terapist veya koçla konuşun. İş yerinde ise güvenli bir çalışma ortamını korumaya yatırım yapmış, zorbanın organizasyonel seviyesine yakın biri veya insan kaynakları profesyoneliyle iletişim kurun. Başka bir kurbanı sürece dahil etmemeye dikkat edin. İçeride güvenilir kimse bulamazsanız, dışarıdan destek alın.
- Gerçeklerinizi Belgeleyin. Yaşadıklarınızı anlatan bir hikaye oluşturun. Şirkete yaptığınız en önemli katkıları beş ila yedi madde halinde, dışarıdan doğrulanabilir şekilde belgeleyin. Ardından, zorbanın suçlamalarını veya davranışlarını bir ila üç madde halinde kaydedin. Bu zaman çizelgesi, durumu hem sizin hem zorbanın hem de müttefikleriniz için netleştirebilir. Yargılayıcı kelimelerden kaçının ve yetkinliğinizin kendisi konuşsun.
- Duruşunuzu Koruyun. Zorbalar sadece güce tepki verir. Mantıklı argümanlar, mantıksız bir rakibe karşı işe yaramaz. İşinizi yapma hakkınızı saygılı ama kararlı bir şekilde talep ederek gücünüzü gösterin. Asla geri adım atmayın veya zorbadan özür dilemeyin; bu onların cesaretlenmesine ve zayıflık sinyali almasına yol açar.
- Cevap Cümlelerini Hazırlayın. Bir zorba saldırdığında soğukkanlı kalmak zor olabilir. Kendinizi savunmak için hazır cümleler geliştirin. Örneğin, “Bana nasıl böyle konuşmaya cüret edersin?” veya “Açıklığa kavuşturalım” gibi ifadeler savunmanız için iyi bir başlangıç olabilir. Ardından, sakin bir şekilde gerçekleri sunarak yalanları ortaya çıkarın.
- Düzgün Davranın. Duruşunuzu korumak, etik değerlere dayanan bir prensip meselesidir. Biri saygısızlık ederse, sakin bir şekilde saygı talep edin. Biri kontrolünü kaybederse, soğukkanlılıkla gözlemleyin ve sonra “Bağırmayı bitirdiniz mi?” diye sorun. Soğukkanlılığınız, izleyicilerin gözünde saygı kazanmanızı sağlar ve zorbanın sizi küçük düşürme çabasını boşa çıkarır.
- Ayrılmaya Hazır Olun. Güvensiz bir çalışma ortamında kalmayı isteyip istemediğinize siz karar verirsiniz, ancak ayrılmaya hazır olmak en büyük gücünüz olabilir. Yetkinliğinizi belgelediyseniz, istifanızı sunmak organizasyon içindeki dengeleri değiştirebilir ve kalmayı kabul edeceğiniz şartları yeniden müzakere etme gücü verebilir.