İş yeriniz, kendinizi değerli, saygı duyulan ve desteklenen biri olarak hissetmeniz gereken bir yer olmalıdır. Ancak birçok kişi için ofis, profesyonellik ile manipülasyon arasındaki çizgilerin bulanıklaştığı bir savaş alanına dönüşebilir, özellikle de toksik bir patronun yönetimi altındaysa.
Gaslighting Nedir?
Gaslighting, bir kişinin veya bir grubun, başka bir kişiyi kendi gerçekliğini sorgulamaya iten psikolojik bir manipülasyon şeklidir. Bu taktik genellikle kurban üzerinde güç ve kontrol kazanmak için kullanılır. Terim başlangıçta kişisel ilişkiler bağlamında ortaya çıkmış olsa da, iş yerinde de giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Gaslighting yapan bir patron, deneyimlerinizi sürekli olarak reddedebilir, başarılarınızı küçümseyebilir veya özgüveninizi gizlice zayıflatabilir ve bunu yaparken destekleyici veya ilgili gibi görünebilir.
Patronunuzun Gaslighting Yaptığını Gösteren İşaretler
İş yerinde gaslighting çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir, ancak toksik patronların çalışanlarını manipüle etmek için kullandığı birkaç yaygın taktik vardır. Bu davranışları tanımak kendinizi korumanın ilk adımıdır.
En belirgin işaretlerden biri sürekli inkar etmektir. Patronunuz sürekli olarak hatırladığınız konuşmaları, anlaşmaları veya olayları inkar ediyorsa, bu durum hafızanızı sorgulamanıza neden olabilir. Örneğin, belirli bir eylem planı üzerinde anlaştığınız bir toplantıyı hatırlıyorsanız ve patronunuz daha sonra bu tartışmanın hiç gerçekleşmediğini iddia ediyorsa, kafanız karışabilir ve kendinizden şüphe edebilirsiniz.
Başka bir yaygın taktik ise başarılarınızı küçümsemektir. Gaslighting yapan bir patron başarılarınızı küçümseyebilir veya zor işinizin kredisini başkalarına verebilir. Bu, sadece işe olan katkılarınızı azaltmakla kalmaz, aynı zamanda kendi yetkinliğinizden şüphe etmenize de neden olur. Zamanla ne kadar çalışırsanız çalışın asla yeterli olmayacağını hissedebilirsiniz.
Ayrıca gaslighterlar izolasyonu da silah olarak kullanır. Dedikodular yayarak veya bölünmeler yaratarak meslektaşlarınızı size karşı çevirebilirler, bu da sizi giderek daha izole ve onaylarına bağımlı hale getirir. Bu izolasyon durumu gerçeği görmenizi daha da zorlaştırır çünkü durum hakkında gerçeklik kontrolü yapabileceğiniz daha az insan olur.
Gaslighting’in özellikle zararlı bir biçimi, suçu başkalarına yüklemektir. Toksik bir patron, kendi hatalarını ya da sizin kontrolünüz dışındaki sorunları sürekli olarak size yükleyebilir. Bu durum sürekli tekrarlandığında, zamanla suçu içselleştirip gerçekten hatalı olduğunuzu düşünmeye başlayabilirsiniz. Bu tür manipülasyon, kişinin kendine olan güvenini ve gerçeklik algısını zayıflatır.
Gaslighting’in Üzerinizdeki Etkisi
Gaslighting’in etkileri hem profesyonel hem de kişisel hayatınıza derin ve geniş kapsamlı olabilir. Gaslighting’in neden olduğu sürekli kendinden şüphe duyma hali anksiyete, depresyon ve yetersizlik duygusuna yol açabilir. Kararlarınıza ikinci kez bakmaya başlayabilir, risk almaktan kaçınabilir ve iş yeri etkileşimlerinden çekilebilirsiniz.
Zamanla, gaslighting yapan bir patronla başa çıkmanın stresi tükenmişliğe neden olabilir. Hem duygusal hem de fiziksel olarak bitkin düşebilirsiniz, çünkü toksik bir ortamda ayakta kalmak büyük enerji gerektirir. Bu durum iş performansınızı olumsuz etkileyebilir ve bu da gaslighting yapan kişinin sizin yetersiz olduğunuz iddiasını güçlendirebilir.
Gaslighting’in etkisi sadece iş yerindeki zamanınızla sınırlı kalmaz; kişisel hayatınıza da sızarak arkadaşlarınız ve ailenizle olan ilişkilerinizi zorlayabilir. İşle ilgili stresler yüzünden daha fazla meşgul olabilir veya içe kapanabilirsiniz. Gaslighting ne kadar uzun sürerse, özsaygınız o kadar aşınır, bu da durumu fark etmeyi ve kendinizi bu durumdan kurtarmayı zorlaştırır.
Gaslighting’e Nasıl Tepki Verilmeli?
Toksik bir patronla başa çıkmak zordur ama imkansız değildir. İlk adım her şeyi belgelemektir. Patronunuzla olan etkileşimlerinizi ayrıntılı şekilde kaydedin; e-postalar, toplantı notları ve sözlü anlaşmalar dahil olmak üzere her şeyi not alın. Bu belgeler, ileride bir gün İK’ya veya daha yüksek yetkililere sunmanız gerektiğinde çok değerli olacaktır.
İçgüdülerinize güvenin; bir şeyler yanlış gibi geliyorsa, büyük olasılıkla öyledir. Gaslighting yapan kişiler, sizi kendinizden şüphe ettirerek güç kazanırlar, bu yüzden kendi gerçekliğinize sadık kalmak çok önemlidir. Güvendiğiniz meslektaşlarınız veya mentorlarınızdan ikinci bir görüş almayı isteyin ya da endişelerinizi paylaşmalarını sağlayın. Dışarıdan alınan bakış açıları, durumu daha net görmenize ve yaşadıklarınızı doğrulamanıza yardımcı olabilir.
Sınır koymak da çok önemlidir. Gaslighting yapanlar, sınırlarınızı zorlamaya çalışır, bu yüzden neyi kabul edip neyi etmeyeceğiniz konusunda kararlı olmak kritik önem taşır. Bu, haksız eleştirilerle başa çıkmaktan sorumlu olmadığınız hataları kabul etmemeye kadar farklı şekillerde olabilir ya da sadece patronunuzun manipülatif taktiklerine duygusal olarak mesafe koymak şeklinde gerçekleşebilir. Sınırlarınızı net bir şekilde belirlemek, bu tür manipülasyonlarla başa çıkmada güçlü bir savunma mekanizması oluşturur.
Eğer gaslighting, çabalarınıza rağmen devam ederse, konuyu daha üst bir seviyeye taşımayı düşünün. Bu, durumu İnsan Kaynakları’na bildirmek, yasal tavsiye almak veya başka iş fırsatlarını değerlendirmek anlamına gelebilir. Zihinsel sağlığınız ve iyiliğinizin, herhangi bir işten daha önemli olduğunu unutmayın. Hiç kimse manipüle edildiği veya kötü muamele gördüğü bir ortamda çalışmayı hak etmez.
Sonuç
Gaslighting kariyerinizde ve zihinsel sağlığınızda yıkıcı etkileri olabilecek ciddi bir psikolojik istismar biçimidir.Belirtileri tanımak ve proaktif adımlar atarak kendinizi korumak esastır.Unutmayın ki yalnız değilsiniz ve saygı duyulan,değer verilen hissettiğiniz bir ortamda çalışma hakkınız var.Patronunuzun sizi gaslight ettiğinden şüpheleniyorsanız,kendinize güvenin,destek arayın ve iyiliğinizi korumak için harekete geçmekten çekinmeyin.